چکیده
این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر کارآریی گلخانههایتوت فرنگی در سال 1388 انجام گرفته است. بر اساس نتایج بهدست آمده، متغیر برخورداری گلخانه از نور کافی، انگیزه گلخانهدار، کنترل دمای محیط، دسترسی به بازار، فضای نگهداری مناسب پس از برداشت، بستهبندی مناسب محصول، دسترسی به اینترنت، کنترل co2 محیط گلخانه، دانش مرتبط به آفات و دانش مرتبط با فیزیولوژی گیاه به ترتیب متغیرهایی بودند که به ارتقای راندمان گلخانههای توتفرنگی تاثیر به سزایی داشتند. بنابراین پیشنهاد میشود؛ اقداماتی جهت بالا بردن سطح تجربه و مهارت کارشناسان ترویج، ایجاد شرایط بازدید از گلخانههای نمونه و نمایشی جهت الگوگیری سایر گلخانهداران، برگزاری کلاس های آموزشی جهت مصرف بهینه نهادها و بهبود عملکرد واحدها صورت گیرد.
مقدمه
گسترش و توسعه تولیدات گلخانهای در نقاط مختلف کشور با حمایت بخش دولتی و خصوصی، طی سالهای گذشته تا به امروز روند شتابانی داشته است. تولیدات گلخانهای با مساعد نمودن محیط کشت و صرف انرژی بیشتر از سطح، موجب تولید بیشتر شده است.
این روش دارای محاسن و معایبی است. از محاسن این روش تولید بیشتر در واحد سطح است به طوری که در یک سطح مشابه تا ده برابر میتوان محصول بیشتر به دست آورد، که این مزیت باعث شده تا کشاورز با مصرف منابع زیاد به این کار اقدام کند. ضعف عمده این روش، مصرف انرژی بیرویه تولیدکنندگان است. عرضه مستمر محصولات در چهار فصل و تاثیری که این محصولات بر سلامتی و کیفیت تغذیه مردم دارند، اهمیت گلخانهها را افزاریش داده است.
کلیات پژوهش
در بعضی نقاط کشور طرحهای گلخانهای مطابق با اهداف و پیش بینی اولیه طراحان و عاملان آن پیش نرفته و با مشکلات عمدهای رو به رو گردیده است. در کشورهای در حال توسعه با توجه به محدودیت موجود دربخش کشاورزی برای افزایش تولید از طریق توسعه عوامل و تغییرات عمده در تکنولوژی موجود، مناسب ترین راه حل براي برقرار ساختن نرخ رشـد لازم در تمامی بخشهاي کشاورزي، بالابردن راندمان یعنی به دست آوردن تولیـد بیشـتر از مجموعـه ثـابتی از عوامل تولید باشد. بررسیها نشان میدهند که هر یک از مطالعات انجـام گرفتـه در زمینـه کـارایی گلخانهها علی الخصوص گلخانهها توتفرنگی ابعاد خاصی را مدنظر قرار دادهاند. بررسیهای صورت گرفته و همچنین کنترل هوشمند گلخانه نشان میدهد که تولیدات گلخانهاي به شدت تحت تأثیر دمای محیط و نحوه کنترل آن میباشند. براسـاس پیشـینه تحقیق و بررسیها و مشاهدات اولیه میدانی، تحقیق حاضر عوامل زیر را در کارایی گلخانههای تـوت فرنگی مؤثر میداند.
· عوامل سازمانی، حمایتی و ارتباطی: کلاس های آموزشی، در دسترس بودن منابع روز دنیا
· عوامل اقتصادی :منابع مالی گلخانه، کمکهای ملی دولت، میزان در آمد از محل گلخانه، هزینههای جاری گلخانه.
· عوامل فنی: کنترل دمای محیط، کنترل نور، کنترلco2 محیط، کنترل آفات، کنترل بیماریها
· عوامل فردی گلخانه دار :سن، تحصیلات، رضایت شغلی، انگیزه، سابقه و دانش فنی برای کارفرمایان و کارگران
· عوامل محیطی: موقعیت مکانی گلخانه، وضعیت گلخانه از نظر برخورداری از نور خورشید و دسترسی به آب سالم و کافی
برای بررسی عوامل موثر بر کارآیی گلخانههای توتفرنگی از رگرسیون چند متغیره گام به گام استفاده شده است .در این میان برخورداری گلخانه از نور کافی خورشید، بیشترین تاثیر را بر کارآرایی گلخانههای توتفرنگی داشته است .
نتیجه گیری
نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که 10 متغیر برخورداری گلخانه از نور کافی خورشید ، کنترل دمای محیط، انگیزه گلخانه دار، فضای نگهداری مناسب پس از برداشت، دسترسی به بازار، بسته بندی محصول پیش از عرضه به بازار، دسترسی به اینترنت، کنترل co2 محیط گلخانه، دانش مرتبط به آفات و دانش مرتبط با فیزیولوژی گیاه در 10 گام وارد مدل رگرسیونی شدند. با توجه به اینکه مهمترین عامل در بهبود کارایی گلخانهها برخورداری از نور کافی خورشید شناخته شد، پیشنهاد میشود با بهره گیری از راهکارهای جدید، استفاده از شیشه با تکنولوژی جدید و استفاده از برخی از تکنیکهای ساده و کارآمد، گلخانه را به یک سطح راندمان و کارایی مطلوب و مناسب رسانید و به کمک انرژی خورشید، بهبود چشمگیری را در کاهش مصرف سوختهای فسیلی و کارایی گلخانهها ایجاد نمود.